E BRUNO SCHULZ

BRUNO SCHULZ MITYZACJA RZECZYWISTOŚCI	BRUNO SCHULZ LA MITIFICACIÓN DE LA REALIDAD
Istotą rzeczywistości jest sens. Co nie ma sensu, nie jest dla nas rzeczywiste. Każdy fragment rzeczywistości żyje dzięki temu, że ma udział w jakimś sensie uniwersalnym. Stare kosmogonie wyrażały to sentencją, że na początku było słowo. Nienazwane nie istnieje dla nas. Nazwać coś – znaczy włączyć to w jakiś sens uniwersalny. Izolowane, mozaikowe słowo jest wytworem późnym, jest już rezultatem techniki. Pierwotne słowo było majaczeniem, krążącym dookoła sensu światła, było wielką uniwersalną całoścą. Słowo w potocznym dzisiejszym znaczeniu jest już tylko fragmentem, rudymentem jakiejś dawnej wszechobejmującej, integralnej mitologii. Dlatego jest w nim dążność do odrastania, do regeneracji, do uzupełniania się w pełny sens. Życie słowa polega na tym, że napina się ono, pręży do tysięcy połączeń, jak poćwiartowane ciało węża z legendy, którego kawałki szukają się wzajemnie w ciemności. Ten tysiąckrotny a integralny organizm słowa rozerwany został na poszczególne wyrazy, na głoski, na potoczą mowę i w tej nowej formie, zastosowany do potrzeb praktyki, przeszedł on już do nas jako organ porozumienia. Życie słowa, jego rozwój sprowadzony został na nowe tory, na tory praktyki, życiowej, poddany nowym prawidłowościom. Ale gdy jakimś sposobem nakazy praktyki zwalniają swe rygory, gdy słowo, wyzwolone od tego przymusu, pozostawione jest sobie i przywrócone do praw własnych, wtedy odbywa się w nim regresja, prąd wsteczny, słowo dąży wtedy do dawnych związków, do uzupełnienia się w sens – i tę dążność słowa do matecznika, jego powrotną tęsknotę, tęsknotę do praojczyzny słownej, nazywamy poezją.	El núcleo de la realidad es el sentido. Lo que no tiene sentido no es real para nosotros. Cada fragmento de la realidad vive gracias a que no posee su porción en algún sentido universal. Las antiguas cosmogonías lo expresaban con la sentencia “en el principio era la palabra”. Lo innombrado no existe para nosotros. Dar nombre a algo significa incluirlo ene l sentido universal. La palabra mosaico, separada, es una creación tardía, es ya resultado de la técnica. La palabra primaria era un deambular , girar alrededor del mundo, era una gran unidad universal.La palabra mosaico, separada, es una creación tardía, es ya resultado de la técnica. La palabra primaria era un deambular, girar alrededor del mundo, era una gran unidad universal. Es un significado corriente y actual es sólo un fragmento, un rudimento, de una remota, omnipresente e integral mitología. Por eso existe en ella esa tendencia a recrearse, regenerarse, a completarse en un sentido total. La vida de la palabra es como el descuartizado cuerpo de la serpiente legendaria cuyos trozos se buscan en la oscuridad; ella se tensa, se estira hacia mil combinaciones.Ese milésimo e integral organismo ha sido desgarrado en vocablos sueltos, en morfemas, en el habla popular y en esa nueva forma, utilizado para necesidades de la práctica, vino hacia nosotros ya como un órgano de comunicación. La vida de la palabra, su desarrollo ha sido dirigido a vías nuevas, vías de practica vital, sometidas a otras reglas. Más , cuando de algún modo, los requerimientos de la práctica aflojan sus rigores, cuando la palabra, liberada de esa presión, se abandona a sí misma, vuelve a sus propias leyes, entonces ocurre en ella una regresión, una corriente retro; la palabra se acerca a sus antiguas conexiones, tiende a completarse en un sentido, y esa atracción hacia la madriguera, la añoranza del regreso, de la prepatria de la palabra la llamamos poesía.
Poezja – to są krótkie spięcia sensu między słowami, raptowna regeneracja pierwotnych mitów.	La poesía es un cortocircuito entre el sentido y los vocablos, una repentina regeneración de los mitos primarios.
Zapominamy o tym, operując potocznym słowem, że są to fragmenty dawnych i wiecznych historyj, że budujemy, jak barbarzyńcy, nasze domy z ułamków rzeźb i posągów bogów. Najtrzeźwiejsze nasze pojęcia i określenia są dalekimi pochodnymi mitów i dawnych historyj. Nie ma ani okruszyny wśród naszych idei, która by nie pochodziła z mitologii – nie była przeobrażoną, okaleczoną, przeistoczoną mitologią. Najpierwotniejszą funcją ducha jest bajanie, jest tworzenie „historyj”. Siłą motoryczną wiedzy ludzkiej jest przeświadczenie, że znajdzie ona na końcu swych badań ostateczny sens świata. Szuka go ona na szczycie swych sztucznych spiętrzeń i rusztowań. Ale elementy, których używa do budowy, już były raz użyte, już pochodzą z zapomnianych i rozbitych „historyj”. Poezja odpoznaje te sensy stracone, przywraca słowom ich miejsce, łączy je według dawnych znaczeń. U poety słowo opamiętuje się niejako na swój sens istotny, rozkwita i rozwija się spontanicznie według praw własnych, odzyskuje swą integralność. Dlatego wszelka poezja jest mitologizowaniem, dąży do odtworzenia mitów o świecie. Umitycznienie świata nie jest zakończone. Proces ten został tylko zahamowany przez rozwój wiedzy, zepchnięty w boczne koryto, gdzie żyje, nie rozumiejąc swego istotnego sensu. Ale i wiedza nie jest niczym innym, jak budowaniem mitu o świecie, gdyż mit leży już w samych elementach i poza mit nie możemy w ogóle wyjść. Poezja dochodzi do sensu świata anticipando, dedukcyjnie, na podstawie wielkich i śmiałych skrótów i przybliżeń. Wiedza dąży do tego samego indukcyjnie, metodycznie, uwzględniając cały materiał doświadczenia. W gruncie rzeczy i jedna, i druga zdążają do tego samego.	Nos olvidamos que al hacer uso de las palabras corrientes, esos fragmentos de las antiguas y eternas historias, construimos, como bárbaros, nuestras casas con fragmentos de esculturas y figuras de los dioses. Nuestras más sobrias definiciones y conceptos son lejanos descendientes de los mitos e historias antiguas. Entre nuestras ideas no hay ni una miga que no provenga de la mitología, aunque sea una mitología transfigurada, mutilada, transformada. La primera función del espíritu es fabular, crear “historias”. La poesía reconoce estos sentidos extraviados, devuelve su lugar a las palabras, los une según sus significados primitivos. En el poeta la palabra se vuelca en su sentido esencial, florece y se desarrolla espontáneamente según sus propias leyes, recupera su integridad. Por eso toda poesía es mitologización, trata de recrear los mitos sobre el mundo . La mitificación del Universo no ha concluido. El proceso tan sólo ha sido frenado por el desarrollo de la ciencia, ha sido empujado a una vía secundaria donde vive sin comprender su significado esencial. Mas, tampoco la ciencia es otra construcción del mito sobre el mundo, porque el mito yace en sus elementos y no nos es dado en absoluto salirnos de sus contornos hasta alcanzar el sentido del mundo “anticipado”, por deducción con base en grandes y atrevidas abreviaturas y aproximaciones. El saber conduce al mismo punto por el camino de la inducción, metódicamente, tomando en cuanta el material de la experiencia. En el fondo una y otra se dirigen hacia lo mismo.
Duch ludzki niestrudzony jest w glosowaniu życia przy pomocy mitów, w „usensowianiu” rzeczywistości. Słowo samo, pozostawione sobie, grawituje, ciąży ku sensowi.	El espíritu humano es incansable en la alabanza a través de los mitos, en el proceso de “dar sentido” a la realidad. La palabra abandonada a sí misma, gravita, gravita, se inclina hacia el sentido.
Sens jest pierwiastkiem, który unosi ludzkość w proces rzeczywistości. Jest on daną absolutną. Nie można wyprowadzić go z innych danych. Dlaczego coś wydaje nam się sensownym – niepodobna określić. Proces usensowiania świata jest ściśle związany ze słowem. Mowa jest metafizycznym organem człowieka. Jednakowoż słowo z biegiem czasu sztywnieje, ustala się, przestaje być przewodnikiem nowych sensów. Poeta przywraca słowom przewodnictwo przez nowe spięcia, które z kumulacji powstają. Symbole matematyki są rozszerzeniem słowa na nowe zakresy. Także obraz jest pochodną słowa pierwotnego, słowa, które jeszcze nie było znakiem, ale mitem, historią, sensem.	El sentido es el elemento que introduce a la humanidad en el proceso de la realidad. Es un dato absoluto. Resulta imposible extraerlo de otros datos. ¿Por qué algo nos parece sensato? Es imposible contestarlo. El proceso de dar sentido al mundo está estrictamente relacionado con la palabra. El habla es un órgano metafísico del hombre. Sin embargo, con el paso del tiempo, la palabra se endurece, coagula, deja de ser el conducto de nuevos significados. El poeta devuelve a las palabras su papel conductor a través de nuevos cortocircuitos que surgen de las acumulaciones. Los símbolos matemáticos son aplicaciones de las palabras en nuevas frecuencias. También la imagen es la derivada de la palabra primaria, palabra que todavía no era un signo, sino un mito, una historia, un sentido.
Uważamy słowo potocznie za cień rzeczywistości, za jej odbicie. Słuszniejsze byłoby twierdzenie odwrotne: rzeczywistość jest cieniem słowa. Filozofia jest właściwie filologią, jest głębokim, twórczym badaniem słowa.	Consideramos normalmente la palabra como una sombra de la realidad, su reflejo. Más justa sería la tesis contraria: la realidad es la sombra de la palabra. La filosofía es prácticamente filología, es una profunda, creativa investigación de la palabra.
	Traducción: Elzbieta Bartkiewicz y Juan Carlos Vidal [Fases. Número 7. Abril/Mayo/Junio 1992]

www.brunoschulz.org